Team en partners

Het KLIK team:


Tineke Abma

Janine Schrijver

Sarah lips

Femke Boelsma

Sameen Malik

Marieke Breed

 

Samin Malik tijdens sportlab
Tineke Abma tijdens de krant presentatie
Terugblik op KLIK

Door de ogen van KLIK-juffen Janine en Sarah

KLIK is een project dat als doel heeft kinderen bewuster te maken van keuzes die ze (kunnen) maken als het gaat om hun eigen gezondheid. Fotograaf Janine Schrijver en onderzoeker Sarah Lips blikken terug op drie jaar KLIK-lessen.

Hoe kijk je terug?

Janine: Het is een feestje om terug te kijken, we hebben zóveel gedaan. Als je de foto’s terugkijkt zie je ook hoeveel lol we hebben gehad tijdens de lessen. Omdat we drie jaar de tijd hadden hebben we heel veel verschillende dingen kunnen doen, en echt iets kunnen opbouwen. We leerden de kinderen stukje bij beetje kennen, en probeerden mee te blijven bewegen met hun ontwikkeling. Dat betekent niet dat we alleen maar dingen gedaan hebben die ze leuk of makkelijk vonden. We wilden ze ook uitdagen en nieuwe dingen laten meemaken of doen. We hebben steeds gezocht naar manieren om de kinderen te laten leren door dingen zelf te ervaren. Zichtbaar maken wat er gebeurt. Bijvoorbeeld door proefjes te doen met smaken en kleurstoffen, of door ze hun eigen zweet op te laten vangen in een zakje. En bij het bezoek aan Corpus konden ze letterlijk zien dat je lichaam ook een binnenkant heeft, waar heel veel gebeurt.

Sarah: Er zit echt een opbouw in het project. In het begin ging het vooral om het overdragen van kennis over gezond eten en bewegen. Gaandeweg is de “boodschap” ingewikkelder geworden en is de aandacht verschoven naar het ontwikkelen van bewustzijn bij de kinderen. Hoe zit dat bij mij, wat wil ik, wat kan ik, wat heb ik nodig. En we wilden de kinderen laten begrijpen waarom gezond leven belangrijk is, maar zonder belerend te zijn. Het gaat erom dat je er zelf van profiteert als je gezond bent en blijft, en dat je zelf keuzes maakt die daar invloed op hebben.

Hoe doe je dat dan in de praktijk?

Janine: Dat is best een uitdaging, omdat we zelf de lessen gaven. Als je in de lessen druk bezig bent met de kinderen gebeurt er heel veel, en kan het lastig zijn om tegelijkertijd ook nog foto’s te maken en alles te onthouden en achteraf op te schrijven. Een enkele keer hebben we geluidsopnames gemaakt, om gesprekken nog eens terug te kunnen luisteren. Dat is een handig hulpmiddel. En de foto’s helpen natuurlijk enorm, omdat je je herinneringen daarmee weer met beelden terug kunt halen.

Welke inzichten heeft KLIK jullie opgeleverd?

Sarah: Bovenal valt op hoe verschillend iedereen is. Vier klassen, dat zijn een heleboel kinderen, en wat de een geweldig vindt, kan voor een ander doodsaai zijn. Maar we wilden natuurlijk wel graag iedereen bereiken, en iets meegeven over gezond leven en zorgen voor jezelf. Daarom zat er zoveel variatie in de activiteiten, in de hoop dat er voor (bijna) elk kind wel iets in zou zitten waarbij hij of zij “aan” zou gaan. Dat was een kwestie van proberen, want we konden lang niet altijd voorspellen wie wat leuk zou vinden. Zo verraste het ons dat sommige kinderen, die eerder weinig aan de KLIK-lessen leken te vinden, heel enthousiast werden van het zorgen voor de plantjes. Ook kwamen er verborgen talenten aan het licht, zoals een kind dat tegen haar verwachting in ontdekte dat ze lenig was.

Janine: Die verschillen tussen de kinderen zie je ook terug als het gaat om jezelf laten zien. Sommige kinderen vinden het leuk om een podium te krijgen, terwijl andere juist niet zichtbaar willen zijn. Ook in deze krant. De een staat er met zijn naam en portretfoto in, de ander alleen met zijn handen of zelfs helemaal niet. En soms mogen kinderen van hun ouders niet op de foto, terwijl ze dat zelf best willen. Daarom staan niet alle kinderen herkenbaar in de krant. Dit soort verschillen zijn er natuurlijk altijd, maar het maken van zo’n krant, met foto’s, tekeningen, namen en teksten, maakt dat zichtbaar en expliciet.

Dat vonden wij soms best lastig. We hebben prachtige foto’s van de kinderen, maar de meeste mogen we niet laten zien. En ze zeggen mooie, interessante dingen, maar willen die niet altijd delen met anderen. Maar die keuze hebben ze, en dat is ook heel goed. Kinderen hebben vaak niet zoveel in te brengen, ze moeten vooral doen wat ze wordt opgedragen. Bij KLIK waren we juist benieuwd naar hoe de kinderen tegen dingen aankeken.

Sarah: Het ging dus ook niet om iets afkrijgen, of zo goed mogelijk doen, maar om het ontdekken van de dingen die ze fijn vinden, of juist niet. Weerstand hoort daarbij, en het geven van toestemming – of juist niet – is een manier om invloed te hebben. Die hindermacht is een vorm van kindermacht!

Sarah Lips en Janine Schrijver
Is KLIK nu helemaal afgelopen?

Janine & Sarah: De lessen op school wel. Maar we hopen natuurlijk dat het daarmee niet helemaal voorbij is. In de eerste plaats hebben we dit allemaal gedaan in de hoop een zaadje te planten bij de kinderen; een beetje kennis en bewustzijn dat ze meenemen in hun verdere leven. Daarnaast zou het mooi zijn om nog iets door te kunnen geven, zodat ook andere kinderen profijt en plezier van kunnen hebben van de ervaring die we met KLIK hebben opgebouwd. Daarover gaan we nog in gesprek met de scholen en andere organisaties in de buurt en de stad.

losse anekdotes en observaties:

Na afloop van het bezoek aan Corpus stelden we de kinderen daarover wat vragen. In hun antwoorden viel ons op dat bij de vraag ‘Wat vond je stom/vies/raar?’ veel meisjes ‘de baarmoeder’ en veel jongens ‘de spermales’ noemden. Waarom die schaamte of zelfs afkeer van iets wat over je eigen lichaam gaat? Tegelijkertijd noemden veel kinderen de informatie over bevruchting en geboorte ook juist nieuw en leerzaam, dus ze leken er nog niet veel vanaf te weten.

In verschillende lessen kon het gebeuren dat dingen rommelig of vies werden. Het verraste ons hoe alert de kinderen hierop waren. Zo vroeg een meisje bij het plantenlab: ‘Juffrouw het wordt wel een grote rommel, is dat niet erg?’ En een kind dat bij het proeflab met iets knoeide verstijfde van schrik. Ook zelf vies worden is een issue. Zo kwamen we erachter dat sommige ouders er niet dol op zijn als hun kinderen buiten spelen, omdat ze dan vies kunnen worden. Ook de kinderen zelf houden graag hun kleren schoon, en gaan daarom liever niet op de grond zitten (bijvoorbeeld bij het doen van rek- en strekoefeningen).

We zien veel gebeuren tussen de kinderen onderling. Zo houden ze elkaar nauwlettend in de gaten en er wordt soms direct en hard geoordeeld. Niet makkelijk om jezelf te laten horen of zien in zo’n groep. Een labjas aantrekken, capoeira-bewegingen, een gekke foto, met je billen naar achteren staan bij een oefening met gewichten…  Om alles wat nieuw en anders is wordt al gauw hard (uit-)gelachen. Een van de kinderen noemde schaamte dan ook als reden om niet zichtbaar te willen zijn in de krant of bij de eindpresentatie. En bij het stellingenspel zagen we de kinderen vooral naar elkaar kijken, om dan te bepalen of ze het ergens wel of niet mee eens waren. De groepsdruk is dus groot. Maar we zien ook dat kinderen voor elkaar opkomen, elkaar helpen en steeds beter kunnen samenwerken.

Gezond leven en zorgen voor jezelf is eigenlijk best ingewikkeld. Het hangt van veel verschillende dingen af, je hebt niet overal invloed op en wat je nodig hebt verandert tijdens je leven dan ook nog eens voortdurend. Je moet dus altijd bewust blijven nadenken en voelen: wat heb ik nu nodig?

Een van de leuke dingen aan fotografie is dat iedereen er op zijn eigen niveau of manier iets mee kan, het is toegankelijk. Je ziet ook dat het heel verschillend is hoe de kinderen ermee omgaan en welke keuzes ze maken. Zo fotografeerden sommige kinderen alleen zichzelf en elkaar, ook al was ze gevraagd naar hun omgeving te kijken en daar foto’s van te maken. Ook valt op dat de kinderen veel details en losse onderdelen fotograferen en niet een totaalplaatje, zoals volwassenen eerder doen. En ze maken graag foto’s van dieren!

Partners

Amsterdam UMC afd. VUmc afd. Metamedica (Tineke Abma, Femke Boelsma, Marieke Breed, Sarah Lips, Sameen Malik)

Apta (Lisa Goudzwaard)

Biotuin  (John van der Jagt)

Centrum voor Jeugd en Gezin (Anneke Quak, Anne-marie van Wingerden, Eefje Struijcken en Simon Wittenbols)

Cultuurscout Charlois (kaboul Vermijs)

Diëtistenpraktijk De Groene Appel (Ilse de Vette, Annemarie Leemans)

Dock (Celina Fortes)

Dona Daria (Aisha de Jong, Patricia Ooms)

Gemeente Rotterdam (Arjen Goedendorp)

Historisch Collectief Charlois (Frans Gordijn)

Huisartsen praktijk Charlois (Laura Nusteling, Hans Harmsen, Sylvia Lo Fo Wong)

InMovement (Eva de Nie)

Jeugdcultuurfonds (Iebél Vlieg)

Lekkerfit (Dennis van der Stelt, Bastiaan Zoon, Rocky van Beveren, Patrick Spa)

Margreet ’t Hart Trainingsacteur/trainer

Mindfulnetwerk (Annemieke van Duinhoven, Erik van den Bos)

Mulier Instituut (Agnes Elling, Mirjam Stuij, Anouk Brandsema)

OBS De Triangel (Els Koster, Thirza de Booij)

OBS Charlois ( Conny de Broeder)

Opzomermee (Jurgen Groenenboom)

Sportstimulering Charlois (Kürt Willems)

Stichting Cowell (Harrie Dechering en Magda Erkelens)

Stichting B.a.d (Janine Schrijver, Marco Douma, Kamiel Verschuren)

TOS ( Peter van Gelderen, Peter Steenbergen)

’t Otje (Jitka Andrea)

 

Met dank aan

Alle basisschool leerlingen en docenten van OBS De Triangel en OBS Charlois. Groepen zes, zeven en acht ( Mark Jansen, Simone Palm, Ferry Smit, Natascha Bernaards, Géraldine van Herk, Anny Chen, Marcella Sintmaartensdijk, Anne de Poel, Rafael Martins)

Mede mogelijk gemaakt door

Fonds NutsOhra ( Monique Schrijver, Angela Nijland Turél)

 

Het KLIK team en partners tijdens een van de bijeenkomsten
Tineke Abma, Anneke Quak CJG, Femke Boelsma